Gatunek
Unio crassus

Obecne i historyczne rozmieszczenie
W Polsce skójka zamieszkuje rzeki nizinne, wyżynne i podgórskie. Szacuje się, że ma ok. 100 stanowisk. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu była rozpowszechniona w całym kraju. W ostatnim ćwierćwieczu wiele spośród udokumentowanych stanowisk skójki uległo degradacji. Z drugiej strony opisano w tym czasie szereg nowych stanowisk, niektóre z nich obejmowały dość liczne populacje. Część z nich jednak również została już zniszczona. Obecnie w granicach Polski skójka gruboskorupowa występuje na Pobrzeżu Bałtyku, na Pomorzu Zachodnim, w wodach Pojezierza Suwalskiego i Mazurskiego. Opisywano ją także z Podlasia, Polesia, Wielkopolski i Mazowsza. Ma też stanowiska w dorzeczu górnej i środkowej Warty, na Wyżynie Małopolskiej oraz w rzekach Pogórza Karpat, jednak jak dotąd nie stwierdzono jej w Sudetach (wg projektu raportu dla Komisji Europejskiej 2013). Do monitoringu w 2006 roku wybrano stanowiska w rzekach: Szeszupa, Zbrzyca, Drawa, Liwiec, Pilica, Czarna Włoszczowska, Warkocz, Cedron i Jasiołka.

Sposób ochrony
Gatunek ten jest w Polsce chroniony prawem europejskim, na podstawie Dyrektywy Siedliskowej, gdzie został ujęty załącznikach II i IV, oraz krajowym na mocy rozporządzenia o ochronie gatunkowej zwierząt (Dz.U., nr 220, poz. 2237) - ochrona ścisła (gatunek wymagający ochrony czynnej).
Kategoria zagrożenia IUCN: Czerwona lista IUCN - LR/NT; Czerwona lista zwierząt zagrożonych w Polsce (2002) - EN; Polska czerwona księga zwierząt (2004) - EN.

Biologia gatunku
Wzrost: Przyrost wygląda różnie w zależności od warunków na stanowisku (rzece) ale wartości k nie znamy dla polskich populacji Średnie wymiary muszli mogą różnić się znacznie w zależności od stanowiska. Średnia długość muszli skójki gruboskorupowej z polskich stanowisk podana przez Piechockiego i Dyduch-Falniowską (1993) obejmowała zakres od 44 (±4) do 72 (±4) mm.
Długość życia: Populacje z pogórza Karpat (Jasiołka, Cedron) - 8 lat; Biała - 16 lat; Bieśninka - 10 lat. Wg Niemców maksymalna długość życia osobników różni się w zależności od populacji. Hochwald (2001) wyróżnia dwa rodzaje populacji w granicach Niemiec: (1) złożone z osobników krótkożyjących, w których maksymalna długość życia wynosi 8 lat, (2) długożyjące - 23 lata. Prawdopodobnie podobnie może być w polskich populacjach.
Wiek dojrzałości: nieznany
Cykl rozrodczy: nieznany Larvae release March-April (Piechocki 1969b)
Gatunki żywicielskie:Brak danych z Polski. Wg danych z sąsiednich krajów żywicielami glochidiów skójki gruboskorupowej są ciernik Gasterosteus aculeatus, cierniczek Pungitius pungitius, jelec Leuciscus leuciscus, kleń Leuciscus cephalus, strzebla potokowa Phoxinus phoxinus, okoń Perca fluviatilis, wzdręga Scardinius erythrophtalamus i głowacz białopłetwy Cottus gobio. Douda (2012) wymienia jeszcze płoć Rutilus rutilus, brzana Barbus barbus, ukleja Alburnus alburnus, świnka Chondrostoma nasus, certa Vimba vimba, pstrąg Salmo trutta fario
Zagrożenia: W ostatnich kilkudziesięciu latach wiele siedlisk skójki gruboskorupowej uległo degradacji lub daleko idącym przeobrażeniom, głównie na skutek zanieczyszczenia wody oraz regulacji rzek. Doprowadziło to do osłabienia zamieszkujących je populacji, a nawet do zniszczenia części znanych stanowisk tego gatunku. W Karpatach i na Pogórzu Jakość siedliska oceniono na podstawie badań własnych. Spośród 7 rzek tylko w Sanie siedlisko jest we właściwym stanie zachowania. Pozostałe 6 stanowisk to fragmenty rzek silnie zmieniane przez działalność człowieka prowadzącą do zmian w korycie. Oprócz śladów pozyskiwania żwiru z koryta rzek, stwierdzono jeżdżenie po korycie, umacnianie brzegu, budowa małych progów, wrzucanie śmieci i odpadów do koryta i inne. Stanowiska te są ponadto silnie izolowane.
Proponowane sposoby ochrony: Skójka gruboskorupowa jest objęta ochrona prawną w Polsce. Sposób sprawowania tej ochrony ograniczał się do ochrony biernej. Stanowiska skójki gruboskorupowej znajdują się na terenach objętych różnymi formami ochrony. Prawie połowa (48%) parków narodowych ma w swoich granicach stanowiska skójki gruboskorupowej, np. Wigierski i Drawieński. Stwierdzono ją w ponad 30% parków krajobrazowych, np. Barlinecko-Gorzowskim, Suwalskim i Ińskim. Występuje też w kilku rezerwatach przyrody, np. Jar Rzeki Raduni, oraz w granicach innych obszarów chronionych, o mniejszym reżimie ochronnym np. na obszarach chronionego krajobrazu, co nie ma większego znaczenia zachowania tego gatunku.. Ponadto występuje on w granicach Rezerwatów Biosfery "Białowieskim" i "Karpaty Wschodnie". Jednak dotychczas nie powołano żadnego obszaru specjalnie dla ochrony tego małża. Stanowiska do monitoringu wyznaczono zarówno na obszarach chronionych, jak i nieobjętych ochroną. Występowanie stanowisk skójki gruboskorupowej w granicach obszarów chronionych nie spowodowało zmiany niekorzystnych trendów w populacji tego gatunku na terenie Polski. Przykładem może być zanikanie stanowisk w dorzeczu Nidy chronionych w granicach parków krajobrazowych. Część stanowisk tego mięczaka zaproponowano do włączenia do ekologicznej sieci obszarów chronionych o randze europejskiej "Natura 2000". Jeżeli w wyniku prac nad tą siecią, znajdzie się w niej reprezentatywna cześć polskich stanowisk, istnieje szansa na bardziej skuteczną ochronę tego gatunku. Ponadto skójka gruboskorupowa wymaga aktywnych działań ochronnych. Przede wszystkim konieczne jest przyjęcie rozwiązań prowadzących do poprawy jakości wody. Istnieją szanse na osiągniecie poprawy ich stanu głównie w związku z realizacją zapisów Dyrektywy Wodnej. Innym ważnym polem działań jest przywracanie naturalnych procesów hydrologicznych w rzekach zmienionych działalnością człowieka. Dzięki występowaniu naturalnych procesów hydrologicznych istnieją mikrosiedliska odpowiednie dla tego gatunku małża. Równocześnie w rzekach o stosunkowo naturalnym reżymie hydrologicznym powinny być odtwarzane populacje skójki na drodze reintrodukcji. Dlatego potrzebne jest opracowanie metod i stworzenie stacji hodowli małży. W związku z tym, że w cyklu życiowym tego małża pojawia się larwa zwana glochidium, które do przeobrażenia wymaga pasożytowania przez kilka tygodni na rybie odpowiedniego gatunku, należy prowadzić w miejscach występowania skójki monitoring ryb i uzgadnianie zarybień.

Literatura
Państwowy Monitoring Środowiska. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. http://www.gios.gov.pl/siedliska/.
Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej na zlecenie Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych (Zarządzenie DGLP z dnia 19 lipca 2006 nr 3).
Abraszewska-Kowalczyk, Krzysztof Janecki. 2007. Małże skójkowate (Bivalvia: Unionidae) rzeki Drawy (Pojezierze Zachodniopomorskie). XXXIII Krajowe Seminarium Malakologiczne Siedlce-Serpelice 24-27.IV.2007.
Nadobnik J., Agapow L., Korościński B. 2004. The importance of the Santockie Zakole" Nature Reserve for preservation of Biological diversity and turism. Teka Kom. Ochr. Środ. Przyr. 1: 157-161.
Nuckowska K., Agapow L., Nadobnik J. 2008. Preliminary evaluation of the quality of water In the Mierzęcka Struga River by a biological method. In: Gołdyn R., Klimaszyk P., Kuczyńska-Klippen N., Piotrowicz R. (eds). The Functioning and Protection of Water Ecosystems. DoWP, FoB, UAM, Poznań: 11-16.
Piechocki A., Dyduch-Falniowska A. 1993. Mięczaki (Mollusca). Małże (Bivalvia). W: Fauna Słodkowodna Polski, z. 7A, Polskie Towarzystwo Hydrobiologiczne. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 200 ss.
Zając K. 2010. Skójka gruboskorupowa Unio crassus Philipsson, 1788. W: Makomaska-Juchiewicz M. (red.). Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny. Część I, s. 157-179. GIOŚ, Warszawa.
Zając K. 2004a. Unio crassus Philipsson, 1788 - skójka gruboskorupowa [w:] Adamski P., Bartel R., Bereszyński A., Kepel A., Witkowski Z. (red.). Gatunki zwierząt (z wyjątkiem ptaków). Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny. Ministerstwo Środowiska, Warszawa. T. 6: 148-151.
Zając K. 2004b. Unio crassus Philipsson, 1788 - skójka gruboskorupowa [w:] Głowaciński Z., Nowacki J. (red.) 2004. Polska czerwona księga zwierząt. Bezkręgowce. Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu i Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków: 353-355.